پایان نامه بررسی تأثیر سرمایه فکری و سرمایه در گردش بر عملکرد مالی شرکت­های تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

دانشگاه ارومیه

مرکز آموزش­های نیمه حضوری

گروه مدیریت بازرگانی

پایان­نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته مدیریت بازرگانی

 گرایش مدیریت مالی

موضوع:

بررسی تأثیر سرمایه فکری و سرمایه در گردش بر عملکرد مالی شرکت­های تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

استاد راهنما:

دکتر رحیم عابدی

 ماه و سال:

شهریور 1393

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، بررسی تأثیر سرمایه فکری و سرمایه درگردش بر عملکرد مالی شامل بازده دارایی­ها، بازده حقوق صاحبان سهام و حاشیه سود شرکت­های تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال­های 1388 تا 1391 می­باشد. جامعۀ آماری آن کلیه شرکت­های تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده، که از میان آن­ها 73 شرکت از طریق نمونه­گیری قضاوتی انتخاب شدند. نتایج حاصل از آزمون فرضیه­های اصلی تحقیق که در قالب یک مدل رگرسیونی مورد بررسی قرار گرفت، نشان داد که سرمایه فکری بر بازده دارایی­ها تأثیر معناداری ندارد، سرمایه در گردش بر بازده دارایی­ها تأثیر معنادار و مثبتی دارد. سرمایه فکری بر بازده حقوق صاحبان سهام تأثیر معنادار و مثبتی دارد، سرمایه در گردش بر بازده حقوق صاحبان سهام تأثیر معناداری ندارد. سرمایه فکری و سرمایه در گردش هر دو بر حاشیه سود تأثیر معنادار و مثبتی دارند. نتایج حاصل از آزمون فرضیه­های فرعی نشان داد که سرمایه فکری بر بازده دارایی­ها تأثیر معنادار و منفی و بر بازده حقوق صاحبان سهام و حاشیه سود تأثیر معنادار و مثبتی دارد، سرمایه در گردش در بین شاخص­های عملکرد مالی فقط بر بازده دارایی­ها تأثیر معنادار و مثبتی دارد. هم­چنین در بین عناصر سرمایه فکری (کارایی سرمایه به کار گرفته شده، کارایی سرمایه انسانی و کارایی سرمایه ساختاری)، کارایی سرمایه به کار گرفته شده تأثیر معنادار و منفی و کارایی سرمایه انسانی تأثیر معنادار و مثبتی بر بازده دارایی­ها دارند، کارایی سرمایه ساختاری تأثیر معناداری بر بازده دارایی­ها ندارد. کارایی سرمایه انسانی و کارایی سرمایه ساختاری تأثیر معنادار و مثبتی بر بازده حقوق صاحبان سهام دارند، کارایی سرمایه به کار گرفته شده تأثیر معناداری بر بازده حقوق صاحبان سهام ندارد. کارایی سرمایه انسانی تأثیر معنادار و مثبتی بر حاشیه سود دارد، کارایی سرمایه به کار گرفته شده و کارایی سرمایه ساختاری تأثیر معناداری بر حاشیه سود ندارند.

واژه­های کلیدی:

سرمایه فکری، کارایی سرمایه به کار گرفته شده، کارایی سرمایه انسانی، کارایی سرمایه ساختاری، سرمایه در گردش، عملکرد مالی.

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات پژوهش                                                                                                        

1-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………2

1-2- بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………………………………………………….3

1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق……………………………………………………………………………………………………………….5

1-4- هدف­های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………..6

1-4-1- هدف­های اصلی……………………………………………………………………………………………………………………..6

1-4-2- هدف­های فرعی…………………………………………………………………………………………………………………….6

1-5- سؤال­های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………..6

1-5-1- سؤال­های اصلی……………………………………………………………………………………………………………………..6

1-5-2- سؤال­های فرعی……………………………………………………………………………………………………………………..6

1-6- فرضیه­های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………7

1-6-1- فرضیه­های اصلی……………………………………………………………………………………………………………………7

1-6-2- فرضیه­های فرعی……………………………………………………………………………………………………………………7

1-7- مدل مفهومی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………….9

1-8- جامعۀ آماری، روش نمونه­گیری، حجم نمونه……………………………………………………………………………………….10

1-8-1- جامعۀ آماری……………………………………………………………………………………………………………………….10

1-8-2- روش نمونه­گیری…………………………………………………………………………………………………………………10

1-8-3- حجم نمونه………………………………………………………………………………………………………………………….10

1-9- متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………..10

1-9-1- متغیرهای مستقل……………………………………………………………………………………………………………….10

1-9-2- متغیرهای وابسته………………………………………………………………………………………………………………..11

1-10- استفاده­کنندگان از نتایج پژوهش……………………………………………………………………………………………………….11

1-11- تعریف مفهومی واژه­ها و اصطلاحات…………………………………………………………………………………………………..11

1-11-1- تعریف سرمایه فکری……………………………………………………………………………………………………….11

1-11-1-1- تعریف کارایی سرمایه به کار گرفته شده……………………………………………………..12

1-11-1-2- تعریف کارایی سرمایه انسانی……………………………………………………………………….12

1-11-1-3- تعریف کارایی سرمایه ساختاری…………………………………………………………………..12

1-11-2- تعریف سرمایه در گردش…………………………………………………………………………………………………..12

1-11-3- عملکرد مالی و ارزیابی عملکرد………………………………………………………………………………………….12

1-12- چهارچوب فصول آتی…………………………………………………………………………………………………………………………13

1-13- خلاصۀ فصل………………………………………………………………………………………………………………………………………14

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینۀ تحقیق                          

سرمایه فکری

2-1- مبانی نظری……………………………………………………………………………………………………………………………………………16

2-2- سازمان دانش بنیان و دارایی­های فکری……………………………………………………………………………………………….17

2-3- تعاریف مختلف سرمایه فکری……………………………………………………………………………………………………………….18

2-4- ویژگی­های سرمایه فکری……………………………………………………………………………………………………………………..20

2-5- اجزای سرمایه فکری…………………………………………………………………………………………………………………………….21

2-5-1- سرمایه انسانی……………………………………………………………………………………………………………………….22

2-5-2- سرمایه ساختاری (سازمانی)…………………………………………………………………………………………………24

2-5-3- سرمایه ارتباطی (مشتری)…………………………………………………………………………………………………….25

2-6- دلایل توجه به اندازه­گیری سرمایه فکری……………………………………………………………………………………………..26

2-7- روش­های اندازه­گیری سرمایه فکری……………………………………………………………………………………………………..27­

2-8- اهداف اندازه­گیری سرمایه فکری…………………………………………………………………………………………………………..28

2-9- مزایا و معایب روش­های اندازه­گیری سرمایه فکری………………………………………………………………………………29

2-10- مدل­های متداول اندازه­گیری سرمایه فکری……………………………………………………………………………………….29

2-10-1- مدل کارت امتیازی متوازن کاپلان و نورتون……………………………………………………………………..30

2-10-2- مدل اسکاندیا یا نویگیتور……………………………………………………………………………………………………30

2-10-3- مدل جدول سرمایه فکری (درخت شاخص سرمایه فکری)………………………………………………31

2-10-4- مدل تکنولوژی بروکر………………………………………………………………………………………………………….31

2-10-5- مدل راهنمای دارایی­های نامشهود…………………………………………………………………………………….33

2-10-6- الگوی ارزش افزوده اقتصادی……………………………………………………………………………………………..33

2-11- سنجش سرمایه فکری با استفاده از مدل پالیک……………………………………………………………………………….33

2-12- مزایای سنجش سرمایه فکری……………………………………………………………………………………………………………34

2-13- راه­های توسعه عناصر سرمایه فکری…………………………………………………………………………………………………..35

2-13-1- توسعه سرمایه انسانی…………………………………………………………………………………………………………35

2-13-2- توسعه سرمایه ساختاری (سازمانی)…………………………………………………………………………………..35

2-13-3- توسعه سرمایه ارتباطی (مشتری)………………………………………………………………………………………35

 

سرمایه در گردش

2-14- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………….36

2-15- ماهیت سرمایه در گردش……………………………………………………………………………………………………………………36

2-16- منابع و مصارف سرمایه درگردش……………………………………………………………………………………………………….37

2-17- فروش و سرمایه در گردش…………………………………………………………………………………………………………………37

2-18- استراتژی­های گوناگون و سیاستهای مطلوب……………………………………………………………………………………..37

2-19- اهمیت مدیریت سرمایه در گردش……………………………………………………………………………………………………..38

2-20- اجزای مدیریت سرمایه در گردش………………………………………………………………………………………………………38

2-20-1- دوره واریز بستانکاران……………………………………………………………………………………………………….38

2-20-2- دوره وصول مطالبات………………………………………………………………………………………………………..39

2-20-3- دوره گردش موجودی­ها…………………………………………………………………………………………………..40

2-20-4- چرخه تبدیل وجه نقد……………………………………………………………………………………………………..40

عملکرد مالی

2-21- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………….41

2-22- سنجش عملکرد………………………………………………………………………………………………………………………………….42

2-23- عملکرد مالی و روش­های ارزیابی عملکرد………………………………………………………………………………………….42

2-24- پیشینۀ پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………..46

2-24-1- پیشینۀ داخلی………………………………………………………………………………………………………………….46

2-24-2- پیشینۀ خارجی………………………………………………………………………………………………………………..48

2-25- مدل مفهومی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………….51

2-26- خلاصۀ فصل……………………………………………………………………………………………………………………………………….52

فصل سوم: روش تحقیق

3-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….54

3-2- روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………….54

3-3- جامعۀ آماری، روش نمونه­گیری و حجم نمونه…………………………………………………………………………………….55

3-3-1- جامعۀ آماری………………………………………………………………………………………………………………………55

3-3-2- روش نمونه­گیری………………………………………………………………………………………………………………..56

3-3-2-1- تعریف نمونه…………………………………………………………………………………………………….56

3-3-2-2- تعریف روش­های نمونه­گیری غیراحتمالی………………………………………………………56

3-3-3- حجم نمونه…………………………………………………………………………………………………………………………56

3-4- قلمرو پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………….57

3-4-1- قلمرو موضوعی…………………………………………………………………………………………………………………..58

3-4-2- قلمرو مکانی…………………………………………………………………………………………………………………….. 58

3-4-3- قلمرو زمانی……………………………………………………………………………………………………………………… 58

3-5- روش­های آماری و اندازه­گیری متغیرها……………………………………………………………………………………………… 58

3-5-1- روش اندازه­گیری سرمایه فکری……………………………………………………………………………………… 58

3-5-2- روش اندازه­گیری نسبت سرمایه درگردش……………………………………………………………………….60

3-5-3- روش اندازه­گیری عملکرد مالی…………………………………………………………………………………………61

3-6- روش گردآوری اطّلاعات و داده­ها………………………………………………………………………………………………………..62

3-7- روش تجزیه و تحلیل داده­ها………………………………………………………………………………………………………………..62

3-8- مفروضات مدل رگرسیون خطی…………………………………………………………………………………………………………..63

3-8-1- فرض عدم هم­خطی……………………………………………………………………………………………………………63

3-8-2- فرض همسانی واریانس­ها……………………………………………………………………………………………………64

3-8-3- فرض عدم وجود خود همبستگی………………………………………………………………………………………..64

3-9- تعریف داده­های پنلی…………………………………………………………………………………………………………………………….65

3-10- مزایای داده­های پنلی………………………………………………………………………………………………………………………….65

3-11- روش­های آماری مورد استفاده جهت آزمون داده­های پنلی در EViews………………………………………..66

3-11-1- آزمون پایایی در داده­های تابلویی…………………………………………………………………………………….66

3-11-1-1- آزمون ریشه واحد لوین، لین و چو (LLC)………………………………………………….66

3-11-2- انتخاب نوع مدل از طریق آزمون F لیمر…………………………………………………………………………67

3-11-3- آزمون هاسمن برای انتخاب اثرات ثابت یا تصادفی…………………………………………………………68

3-12- خلاصۀ­ فصل……………………………………………………………………………………………………………………………………….68

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده­ها

4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….70

4-2- آمار توصیفی………………………………………………………………………………………………………………………………………….71

4-2-1- توصیف متغیرهای پژوهش…………………………………………………………………………………………………71

4-2-2- توصیف یافته­های پژوهش………………………………………………………………………………………………….72

4-3- آمار استنباطی………………………………………………………………………………………………………………………………………74

4-3-1- آزمون فرضیه­ها…………………………………………………………………………………………………………………..74

4-3-2- آزمون مفروضات مدل رگرسیون خطی……………………………………………………………………………..76

4-3-2-1- آزمون هم­خطی بین متغیرهای مستقل…………………………………………………………..76

4-3-2-2- آزمون ناهمسانی واریانس­ها…………………………………………………………………………….77

4-3-2-3- آزمون خود همبستگی…………………………………………………………………………………….78

4-3-3- آزمون داده­های پنلی در EViews……………………………………………………………………………………79

4-3-3-1- آزمون پایایی لوین، لین و چو (LLC)……………………………………………………………79

4-3-4- انتخاب نوع مدل از طریق آزمون F لیمر……………………………………………………………………………79

4-3-5- انتخاب الگوی مناسب از طریق آزمون هاسمن  در استاتا…………………………………………………81

4-3-6- خلاصه­ای از نتایج آزمون­ها و انتخاب مدل نهایی………………………………………………………………81

4-3-7- نتایج مدل نهایی رگرسیون………………………………………………………………………………………………..83

4-4- خلاصۀ فصل………………………………………………………………………………………………………………………………………….85

فصل پنجم: نتیجه­گیری و پیشنهادها

5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….87

5-2- تفسیر نتایج حاصل از آزمون فرضیه­ها و نتیجه­گیری…………………………………………………………………………..88

5-3- پیشنهادها………………………………………………………………………………………………………………………………………………95

5-3-1- پیشنهادهای کاربردی…………………………………………………………………………………………………………95

5-3-2- پیشنهادها برای پژوهش­های آتی………………………………………………………………………………………96

5-4- خلاصۀ­ فصل………………………………………………………………………………………………………………………………………….97

منابع

فهرست منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………………….99

فهرست منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………………101

پیوست­ها

پیوست (الف). نتایج آمار توصیفی…………………………………………………………………………………………………………………106

پیوست (ب). نتایج آزمون ناهمسانی واریانس………………………………………………………………………………………………107

پیوست (ج). نتایج آزمون پایایی لوین، لین و چو (LLC)………………………………………………………………………….119

پیوست (د). نتایج آزمون F لیمر…………………………………………………………………………………………………………………..121

پیوست (ه). نتایج آزمون هاسمن………………………………………………………………………………………………………………….125

پیوست (و). نتایج مدل نهایی رگرسیون……………………………………………………………………………………………………….137

فهرست جداول، اشکال و نمودارها

شکل (1-1) مدل مفهومی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………….9

شکل (2-1) شمای ارزش مدل اسکاندیا…………………………………………………………………………………………………………19

شکل (2-2) طبقه­بندی اجزای سرمایه فکری………………………………………………………………………………………………..22

شکل (2-3) مدل تکنولوژی بروکر………………………………………………………………………………………………………………….32

شکل (2-4) مدل مفهومی تحقیق با جزئیات…………………………………………………………………………………………………51

شکل (3-1) نمودار قلمرو پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….57

جدول (4-1) نتایج آمار توصیفی متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………………71

جدول (4-2) نتایج آزمون همبستگی پیرسون………………………………………………………………………………………………73

جدول (4-3) نتایج آزمون هم­خطی بین متغیرهای مستقل فرضیه­های اصلی……………………………………………..76

جدول (4-4) نتایج آزمون هم­خطی بین متغیرهای مستقل فرضیه­های فرعی 7 و 8 و 9……………………………76

جدول (4-5) نتایج آزمون ناهمسانی واریانس­ها…………………………………………………………………………………………….77

جدول (4-6) نتایج آزمون خود همبستگی…………………………………………………………………………………………………….78

جدول (4-7) نتایج آزمون پایایی لوین، لین و چو…………………………………………………………………………………………79

جدول (4-8) نتایج آزمون F لیمر………………………………………………………………………………………………………………….80

جدول (4-9) نتایج آزمون هاسمن…………………………………………………………………………………………………………………81

جدول (4-10) خلاصه­ای از نتایج آزمون­ها و انتخاب مدل نهایی…………………………………………………………………82

جدول (4-11) نتایج مدل نهایی رگرسیون

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.